چندي پيش، به مناسبت سالگرد تاسيس بانك سپه، تبليغات گسترده اي از تلويزيون پخش شد كه فيلم كوتاه تبليغاتي را نشان مي داد كه مردم تهران در سال 1304 شمسي (كه كشور در قحطي ناشي از حضور دولتهاي بيگانه و تبعات جنگ جهاني اول به سر مي بردند)، خوش و خرم و با رنگ و لعاب فراوان دارند تاسيس نخستين بانك ايراني! را جشن مي گيرند و عوامل بانكدار خارجي هم دمشان را روي كولشان گذاشته اند و از مملكت بيرون مي روند.
اين تيزر تبليغاتي و مهمتر از آن، شعار بانك سپه كه خود را نخستين بانك ايراني معرفي مي كند، براي كساني كه تا اندازه اي با تاريخ 100 ساله اخير كشور آشنا هستند،خنده دار مي نمايد و نمي دانم چرا هيچ كس نيست كه با اين تاريخ سازي و جعل بانك سپه (كه به شيوه عربهاي ساكن جنوب خليج فارس درصدد تاريخ سازي و درست كردن پيشينه بر آمده اند)، مقابله نمي كند.
اگر به كتابهاي تاريخي و تاريخ تشكيل بانكها در ايران دقت كنيم، متوجه خواهيم شد كه در سال 1304 كه رضاخان، با توجه به شرايط موجود در كشور و هرج و مرج و چند دستگي قدرت، توانست با خلق و خوي خاص خود، قزاقها را با خود همراه كند و با استفاده از موقعيت نخست وزيري، مقدمات تاجگذاري خود را فراهم كند، عملاً چيزي به نام سيستم اداري در كشور وجود نداشت و به طريق اولي، بحث بانكداري ايراني كه البته از سالها قبل نمايندگان مجلس شوراي ملي به دنبال آن بودند، هنوز در نطفه مصوبه اين مجلس بود كه در آذرماه 1285 شمسي، با تأسيس بانكي كه بتواند براي كشور سود داشته و با سپرده هاي مردم به نفع كشور و مردم كاركند موافقت كرده بودند.
در آن زمان بحث بر سر ايجاد بانكي كاملاً ايراني بود كه ديگر دولت مجبور به استقراض از دول خارجي يا بانكهاي آنان نشود و نام اين بانك هم در افواه مردم و مسئولان به نام بانك ملي (يعني بانكي كه سرمايه و سود آن متعلق به ملت ايران است) انتخاب شده بود كه خبر تشكيل بانك ملي با سرمايه 15 ميليون (30 كرور) تومان با وجد و شعف عموم ملت روبرو شد.
از طرفي ديگر تغييرات ناگهاني در اوضاع سياسي و انعقاد قرارداد 1907 ميلادي بين دولتهاي روسيه و انگليس و تقسيم ايران و نيز آغاز جنگ جهاني اول و ورود نيروهاي اشغالگر به ايران تمام كوششها و تلاشهاي تشكيل بانك ملي را نقش بر آب كرد و اين موضوع سالها به تعويق افتاد.
پس از پايان جنگ جهاني اول و خروج اشغالگران از ايران، سرانجام قانون تاسيس بانك ملي ايران در جلسه مورخ 14 ارديبهشت 1306 به تصويب مجلس رسيد و اساسنامه بانك در 14 تير ماه 1307 مورد تصويب كميسيون ماليه مجلس قرار گرفت و در روز سه شنبه20 شهريور 1307 بانك ملي ايران در تهران رسماً كار خود را آغازكرد.
لذا اگر بانكي بخواهد ادعا كند نخستين بانك ايراني است، طبيعتاً بانك ملي محق تر است، زيرا از روز اول بر مبناي شالوده بانك و بانكداري بنا شد و اگر بانك سپه در 1304 (3 سال زودتر از بانك ملي) وجود خارجي داشته، ديگر چه نيازي به اين همه بند و بساط و تصويب دولت و مجلس بود، بانك سپه وجود داشت و نيازي به بانك ملي نبود!
اينجانب به شخصه، در حال حاضر از هر دو بانك سپه و ملي استفاده مي كنم و نخستين بانك بودن هيچ كدام هم تاثيري به حال من و امثال من و مردم ندارد، اما تحريف تاريخ و سوء استفاده از موقعيت هم حدي دارد.
داستان اينكه بانك سپه خود را از سال 1304 بانك مي داند اين است كه مدتها قبل از نخست وزيري رضاخان كه وي سردار سپه (فرمانده كل لشكر) بود، چون مشكلات بانكهاي شاهنشاهي انگليس و استقراضي روس و رقابت مسموم آنها و كسر كارمزدهاي كلان را بر سر پولرساني و نگه داري حساب و كتاب حقوق لشكريان، ديده بود، به فكر ايجاد دايره اي مستقل در ارتش براي پرداخت حقوق موظفين افتاد و اصلاً اسم «سپه» هم براي همين بعداً بر اين بانك گذاشته شد و همانطور كه الان مردم عادي هر صندوق قرض الحسنه اي را هم بانك مي نامند، اين اداره كه براي رتق و فتق پرداخت حقوق لشكريان تشكيل شده بود، بانك سپه نام گرفت و از 1304 كه رضاخان تاجگذاري كرد، توجه بيشتري به آن شد ولي اينطور نبود كه يك بانك عريض و طويل با تمامي امكانات تشكيل شده باشد، چرا كه 3 سال بعد براي تشكيل بانك ملي، كل كاركنان آن از آلمان و سويس به ايران آمدند و تا سالها مديرعامل بانك ملي دكتر كورت ليندن بلات آلماني بود.
ضمن اينكه بر خلاف دروغي كه تيزر تبليغاتي بانك سپه به خورد مردم مي دهد، روزي كه تابلوي بانك سپه بالا مي رود، خارجي ها گورشان را از ايران گم نمي كنند!
بانك شاهنشاهي انگليس كه در زمان ناصرالدين شاه تاسيس شده بود و در اقتصاد كشور ريشه دوانده بود، صرفاً به خاطر محروميت از انتشار نشر اسكناس (كه طبق قانون مصوب 22 اسفند ماه 1310 حق نشر اسكناس توسط بانك ملي از تصويب مجلس شوراي ملي گذشت و رسماً به مدت 10 سال به بانك ملي ايران اعطا شد كه به خودي خود قابل تمديد بود)، بر اساس امتيازنامه رويتر كلي از دولت ايران غرامت گرفت و عقبه بانك شاهنشاهي معروف كه علي القاعده به چشم مردم ايران چپاولگر و مفت خور بودند؛ حدود 20 سال بعد جل و پلاسشان را جمع كردند و از ايران رفتند!
لذا اينطور نبود كه در سال 1304 اولين بانك ايراني تاسيس شود و خانم مسني كه در تبليغات مي بينيم،برود طلايش را بفروشد كه به فكر سرمايه گذاري در نخستين بانك ايراني باشد!!، مردم هم جشن بگيرند و چراغاني!!!! كنند (چراغ كجا بود در آن تاريخ آنهم رنگي و ريسه آنچناني) و مستشاران خارجي هم با اوقات تلخي بانك عزيزشان را ول كنند و از ايران بروند!
آقايان مسئول در بانك سپه! از كيسه خودتان هزينه كنيد نه از بي توجهي ناظران پخش تلويزيون (كه اين تيزر سراسر دروغ را مجوز پخش مي دهند) و از بي اطلاعي مردم كه براي يك وام ساده 2 ميليون توماني بايد ماهها در نوبت شما نخستين بانك ايراني! همه بانكهاي ديگر ايراني جگرشان خون شود!، سوء استفاده نكنيد.
صرف نظر از شادي و نشاط و اميد عمومي كه پس از انتخابات 24 خرداد در مردم و جامعه به وجود آمد و نويدبخش فضايي جديد از تصميم‌گيري در كشور و خروج از بحرانهاي ريز و درشت بود؛ رفت و آمد دولتها و خصوصاً برخي دولتمردان براي مجموعه‌داران و كلكسيونرها هم مهم است و چه بسا بسيار با جديت بيشتري، عزل و نصب وزراي اقتصاد وروساي بانك مركزي را دنبال مي‌كنند و دليل آن هم چيزي نيست جز تغييراتي در اسكناسها و سكه هاي كشور كه معمولاً با تغيير وزير امور اقتصادي و دارايي و رئيس بانك مركزي، ايجاد مي‌شود.
